Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG tỉnh, đến nay, toàn tỉnh có 81 xã đạt chuẩn NTM, đạt 63,3%; dự kiến cuối năm 2021, phấn đấu có thêm 07 xã đạt chuẩn, nâng tổng số xã đạt chuẩn lên 88 xã, đạt 68,8%; có 02 đơn vị cấp huyện có 100% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó thành phố Đồng Hới đã hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương thẩm định, xét công nhận đạt chuẩn và thị xã Ba Đồn đang làm hồ sơ cấp huyện để đề nghị thẩm tra xét công nhận. Bên cạnh đó, việc xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn NTM kiểu mẫu tiếp tục được các địa phương quan tâm chỉ đạo, trở thành nhu cầu, mong muốn của người dân, đặc biệt 09 tháng đầu năm đã có thêm 01 khu dân cư đạt chuẩn. Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tiếp tục tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Hiện, UBND các huyện đang tổ chức đánh giá cấp huyện, dự kiến năm 2021 có 30 sản phẩm dự thi OCOP cấp tỉnh. Ngoài ra, một số địa phương cũng đã chủ động đăng ký thêm các xã NTM nâng cao; rà soát, đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM tại các thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn.

Đạt được kết quả đó, thời gian qua, việc triển khai thực hiện xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh trong điều kiện hết sức khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19, hậu quả nặng nề của lũ lụt năm 2020, dịch bệnh trên gia súc xảy ra ở hầu hết các địa phương, giá nguyên vật liệu và một số mặt hàng tăng cao, nguồn vốn đầu tư phát triển từ ngân sách Trung ương năm 2021 chưa bố trí, nhất là điều kiện ngân sách tỉnh hạn hẹp phải dành mọi nguồn lực để phòng, chống dịch Covid-19. Trước tình hình đó, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG tỉnh đã kịp thời trích ngân sách để hỗ trợ các xã đạt chuẩn NTM năm 2021; tham mưu HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết quy định mức thưởng đối với xã đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu NTM giai đoạn 2018 - 2020; cấp kinh phí khen thưởng các xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2016 - 2020 và kiểm tra tình hình triển khai xây dựng NTM tại các xã đăng ký đạt chuẩn nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Cùng với đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và tổ chức thành viên cũng đã phối hợp chặt chẽ, tập trung tuyên truyền, vận động Nhân dân tích cực hưởng ứng, thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, nhất là huy động nguồn lực xây dựng kết cấu hạ tầng, xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu, bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn hóa... Các sở, ngành còn chủ động rà soát, đánh giá và hướng dẫn thực hiện tiêu chí, thẩm tra thành phố Đồng Hới hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Ban Chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố cũng đã tập trung cao trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình. Nhiều địa phương có cách làm sáng tạo, huy động, khơi dậy sức dân, nhất là trong xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, đặc biệt là các xã đã chủ động trong công tác chỉ đạo, hướng dẫn và hỗ trợ Nhân dân khắc phục hậu quả ở những nơi bị thiệt hại do ảnh hưởng của đợt lũ lụt lịch sử năm 2020; đồng thời chủ động, quan tâm bố trí nguồn vốn ngân sách huyện cho các xã để thực hiện tiêu chí NTM theo đúng tiến độ đề ra.

Đối với công tác tuyên truyền, vận động, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận TQVN tỉnh đã ban hành kế hoạch thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và công tác giảm nghèo bền vững năm 2021. Ban Thường trực Mặt trận các huyện, thị xã, thành phố đã quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động toàn dân tham gia xây dựng NTM, đô thị văn minh, xây dựng các khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, các tuyến đường NTM kiểu mẫu; tập trung xây dựng mới 70 mô hình và duy trì có hiệu quả 464 mô hình điểm của Mặt trận ba cấp về thực hiện Cuộc vận động. Nhiều mô hình cấp tỉnh đang được Mặt trận các cấp nhân rộng ở cơ sở. Các tổ chức chính trị - xã hội chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình hành động và tích cực vận động từng thành viên, hội viên tham gia thực hiện chương trình. Các hình thức tuyên truyền trên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Quảng Bình... cũng được tiếp tục duy trì.

Mặt khác, các huyện, thành phố, thị xã đã tăng cường vận động Nhân dân thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM tại địa bàn cơ sở. Các xã cũng tập trung tuyên truyền về nội dung văn bản hướng dẫn, quy định tiêu chí NTM qua hệ thống loa phát thanh tại xã, thôn; lồng ghép vấn đề xây dựng NTM vào trong các cuộc họp Đảng ủy, UBND xã, Chi bộ thôn; khuyến khích động viên Nhân dân tích cực tham gia xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu, tuyến đường NTM kiểu mẫu; hiến đất, tài sản, góp công… vào xây dựng NTM.

Tuy nhiên, công tác lãnh đạo, chỉ đạo và kết quả thực hiện Chương trình NTM vẫn chưa đồng đều giữa các địa phương. Một số xã phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu kết quả chưa rõ nét, mức độ đạt so với yêu cầu còn hạn chế, nhiều tiêu chí chưa đạt theo bộ tiêu chí yêu cầu. Chênh lệch kết quả xây dựng NTM giữa các xã còn lớn, trong khi nhiều xã đã chuyển sang giai đoạn xây dựng xã NTM nâng cao, kiểu mẫu thì vẫn còn một số xã chỉ đạt từ 06 - 07 tiêu chí. Một số tiêu chí đã đạt nhưng ở mức tiệm cận nên tính bền vững chưa cao, ảnh hưởng không nhỏ đến việc giữ vững, nâng cao chất lượng tiêu chí. Việc phát triển liên kết theo chuỗi giá trị còn ít; chất lượng và liệu quả hoạt động của một số hợp tác xã chưa cao. Cơ sở hạ tầng nhất là đường giao thông, kênh mương thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, trường học còn nhiều khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Tình hình an ninh trật tự ở một số địa bàn còn tiềm ẩn phức tạp nên tiêu chí Quốc phòng - An ninh thiếu bền vững…

Nhằm phấn đấu đến hết năm 2021, toàn tỉnh có thêm 07 xã đạt chuẩn NTM, nâng tổng số xã đạt chuẩn lên 88 xã, 32 khu dân cư kiểu mẫu và 68 vườn mẫu được công nhận và 03 xã NTM nâng cao, thời gian tới, toàn tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác giải ngân nguồn vốn ngân sách Trung ương (vốn sự nghiệp) kịp tiến độ đề ra; thẩm định, xét công nhận các xã đăng ký đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu năm 2021; tiến hành thẩm tra mức độ đạt chuẩn tiêu chí các xã trên địa bàn thị xã Ba Đồn, tiến tới trình Trung ương thẩm định; triển khai các nhiệm vụ Trung ương giao giai đoạn 2021 - 2025.

Song song với đó, các sở, ban, ngành thực hiện nội dung, chỉ tiêu, tiêu chí ngành phụ trách; đề xuất các Bộ, ngành hỗ trợ tỉnh xây dựng mô hình thí điểm và lồng ghép thực hiện các nhiệm vụ trên địa bàn tỉnh. Ngoài việc chỉ đạo các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong năm 2021 theo phân công, các sở ngành tiếp tục khẩn trương rà soát mức độ đạt được của các tiêu chí đối với xã nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2020, 2021 (kể cả các tiêu chí xã báo các đạt) để kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện, đánh giá và xử lý vướng mắc, đặc biệt là các tiêu chí nhiều xã đang gặp khó khăn như tiêu chí Quy hoạch, Giao thông, Phát triển sản xuất, Môi trường và Hành chính công; lồng ghép các chương trình, dự án của đơn vị để hỗ trợ các thôn, bản thuộc các xã ĐBKK trong việc thực hiện các tiêu chí.

Đặc biệt, toàn tỉnh cũng sẽ tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp tái cơ cấu sản xuất ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới; thúc đẩy liên kết, tổ chức sản xuất theo hình thức cánh đồng lớn, ứng dụng công nghệ cao; cơ giới hoá trong các khâu sản xuất, gắn với tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị; phát huy tiềm năng, lợi thế địa phương nhằm tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân khu vực nông thôn, đặc biệt là người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; triển khai có hiệu quả kế hoạch thực hiện chương trình “Mỗi xã mỗi sản phẩm” (OCOP) năm 2021; tập trung chỉ đạo, hỗ trợ cơ sở để trong năm 2021 công nhận thêm khoảng 30 sản phẩm OCOP cấp tỉnh; tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao; tích cực tìm kiếm, mở rộng thị trường đầu ra cho nông sản, có giải pháp thu mua, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp để nông dân yên tâm sản xuất; kêu gọi, tạo mọi điều kiện khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, trong đó chú trọng hướng dẫn, khuyến khích doanh nghiệp liên kết với các HTX, nông hộ để đầu tư và bao tiêu sản phẩm.

Ngoài ra, tỉnh cũng chủ động huy động và lồng ghép các nguồn vốn để thực hiện các tiêu chí nông thôn mới theo đúng tiến độ đề ra; tập trung ưu tiên cho vốn phát triển sản xuất và hạ tầng để nâng cao thu nhập cho người dân, từng bước giảm nghèo bền vững; đẩy mạnh hình thức xã hội hóa đầu tư, huy động tối đa nguồn vốn của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp; tiếp tục khơi dậy, phát huy tinh thần tự chủ, tự lực, tự cường của người dân cho xây dựng NTM.

PV Minh Huyền