Trong bối cảnh tác động của đại dịch Covid-19, các trường học vùng DTTS và miền núi của tỉnh được các cấp chính quyền địa phương, Sở Giáo dục và Đào tạo quan tâm hỗ trợ trong việc thực hiện biện pháp dạy học thích ứng linh hoạt với dịch bệnh. Một số học sinh có hoàn cảnh khó khăn đã được hỗ trợ điện thoại học trực tuyến trong chương trình “Sóng và máy tính cho em”, hỗ trợ tiếp sức đến trường đầu năm học mới... UBND các huyện đã cấp kinh phí hỗ trợ sách giáo khoa cho học sinh DTTS, thiết bị dạy học cho các cơ sở giáo dục vùng DTTS và miền núi.

Cùng với đó, các cơ sở giáo dục đều đã mua sắm đầy đủ sách giáo khoa, tư liệu, thiết bị dạy học các môn học khối 1, 2, 6 theo chương trình phổ thông 2018 và xây dựng tủ sách dùng chung nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. Mạng lưới trường lớp phát triển có chiều sâu, đến tận các bản xa. Toàn tỉnh có 04 trường phổ thông dân tộc nội trú huyện, 01 trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh, 12 trường phổ thông dân tộc bán trú (03 trường tiểu học, 08 trường TH&THCS, 01 trường THCS). Cơ sở vật chất trường lớp, thiết bị dạy học tăng trưởng đáng kể; bộ mặt các nhà trường ngày một khang trang, điều kiện dạy học, phục vụ hoạt động bán trú tập trung đảm bảo nên thu hút học sinh đến trường chuyên cần.

Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, tập huấn do Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức, đáp ứng được về số lượng, chất lượng để giảng dạy.
Các cơ sở giáo dục đã chủ động triển khai phương pháp dạy học mới theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực thuộc chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông 2018, đảm bảo phù hợp với đối tượng học sinh DTTS; chú trọng tăng thời lượng dạy học, tổ chức hiệu quả việc dạy 02 buổi/ngày, dạy bồi dưỡng, phụ đạo để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học. Các đơn vị đã chủ động trong việc phân hóa, bám sát đối tượng, xây dựng kế hoạch bài học theo hướng tăng cường phát huy tính chủ động, tích cực, tự học của học sinh thông qua việc thiết kế tiến trình dạy học thành các hoạt động học tập để thực hiện cả ở trên lớp và ngoài lớp học.

Ngoài việc tổ chức dạy học đáp ứng yêu cầu, các cơ sở giáo dục đã phát huy tốt hoạt động đặc thù, chú trọng giáo dục kỹ năng hòa nhập, bồi dưỡng, phát triển năng lực chuyên biệt, đặc biệt là quan tâm công tác giáo dục ý thức giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc cho học sinh. Hoạt động giáo dục văn hóa dân tộc được lồng ghép trong các bài giảng, chương trình ngoại khóa, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, chương trình sinh hoạt Đội hàng tuần, trò chơi dân gian, trang phục dân tộc... Bên cạnh đó, các chính sách đối với giáo viên và học sinh vùng DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh cũng được triển khai thực hiện có hiệu quả. Các văn bản quy định về thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển giáo dục trên địa bàn vùng DTTS và miền núi được quy định cụ thể, phù hợp với tình hình, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương nên đã tạo được sự đồng thuận của đa số phụ huynh trong việc tạo điều kiện cho con em đến trường.

Nhờ đó, chất lượng giáo dục, học tập tăng so với năm học 2019 - 2020, trong đó ở cấp tiểu học: 96,5% học sinh xếp mức đạt trở lên, 100% học sinh DTTS hoàn thành chương trình tiểu học. Cấp THCS: 97% học sinh có học lực từ trung bình trở lên, 40% học sinh đạt giỏi, khá; đặc biệt trong những năm gần đây, tỷ lệ học sinh đạt khá, giỏi tăng lên rõ rệt, nhiều học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh; 96% học sinh DTTS tốt nghiệp THCS. Đối với cấp THPT, có 95% học sinh đạt học lực từ trung bình trở lên; 35% học sinh đạt giỏi, khá; 95,6% học sinh DTTS tốt nghiệp THPT.

Tuy nhiên, đa số học sinh DTTS đều không có phương tiện, nhiều khu vực không có sóng điện thoại... nên việc tổ chức dạy học trực tuyến trong bối cảnh dịch Covid-19 đối với học sinh DTTS gặp nhiều khó khăn. Học sinh DTTS và miền núi là con em thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo nên chưa quan tâm đầu tư cho việc học tập mà chủ yếu dựa vào chế độ của Nhà nước. Trang thiết bị phục vụ dạy học ở một số đơn vị đã bị xuống cấp, chưa được trang cấp đầy đủ nên hạn chế trong việc tổ chức dạy học theo chương trình, sách giáo khoa mới. Một số chế độ chính sách chưa được thực hiện đối với người công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn như phụ cấp lưu động cho người làm công tác phổ cập, xóa mù chữ thường xuyên đi đến thôn, bản xa; chế độ chính sách đối với học sinh diện bán trú tại trường phổ thông dân tộc bán trú cấp THCS chưa đảm bảo để phục vụ hoạt động sinh hoạt hàng ngày cho học sinh...

Trước những khó khăn và bất cập đó, đòi hỏi Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương cần sớm bổ sung chế độ chính sách cho học sinh miền núi, học sinh người DTTS, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên làm việc tại các trường miền núi và vùng kinh tế - xã hội khó khăn phù hợp với tình hình mới; xây dựng chương trình đào tạo đội ngũ giáo viên người dân tộc thiểu số đáp ứng thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các cơ sở giáo dục miền núi...

PV Hồng Mến