Luật Thống kê năm 2015 có thay đổi về kết cấu và nội dung gồm 9 chương, 72 điều và 01 phụ lục về Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia (tăng 01 chương, 30 điều so với Luật Thống kê năm 2003). Những điểm nổi bật chủ yếu của Luật Thống kê mới được thể hiện như sau:

Thứ nhất, phạm vi điều chỉnh của luật đã được mở rộng. Luật Thống kê năm 2015 mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với mọi hoạt động thống kê và sử dụng thông tin thống kê trên phạm vi lãnh thổ Việt Nam, tập trung vào hoạt động thống kê và sử dụng thông tin thống kê do hệ thống tổ chức thống kê nhà nước thực hiện.

Đối với hoạt động thống kê của các tổ chức, cá nhân ngoài hệ thống tổ chức thống kê nhà nước thực hiện chỉ quy định về mục đích, phạm vi, nguyên tắc và yêu cầu, đồng thời quy định lĩnh vực cấm trong hoạt động thu thập và phổ biến thông tin thống kê bao gồm các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh. Việc quy định này nhằm giải quyết những bất cập đối với thực tiễn của đời sống kinh tế, xã hội hiện nay, đồng thời bảo đảm quyền tự do hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ chức, cá nhân theo quy định của Hiến pháp năm 2013.

Lãnh đạo Cục Thống kê tặng giấy khen cho các tập thể cá nhân có thành tích xuất sắc

Thứ hai, Luật Thống kê 2015 sửa đổi, bổ sung các quy định mới nhằm tăng cường chất lượng, hiệu quả công tác thống kê trước yêu cầu đổi mới và tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Luật đã quy định rõ hệ thống thông tin thống kê nhà nước, qua đó, quy định rõ hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia, hệ thống chỉ tiêu thống kê bộ, ngành và hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã.
Những sửa đổi này nhằm bảo đảm tính nhất quán trong hoạt động thống kê nhà nước, làm cơ sở bảo đảm cho thông tin thống kê nhà nước không mâu thuẫn, chồng chéo, bảo đảm tính khách quan, trung thực, có độ tin cậy cao đối với người dùng tin. Luật cũng đã quy định quyền và trách nhiệm của hệ thống thống kê tập trung với thống kê bộ, ngành trong hoạt động thống kê và sử dụng thông tin thống kê.

Luật Thống kê mới còn quy định rõ việc thẩm định hệ thống chỉ tiêu thống kê bộ, ngành, phân loại thống kê ngành, lĩnh vực, thẩm định phương án điều tra thống kê, chế độ báo cáo thống kê cấp bộ, ngành và số liệu thống kê của bộ, ngành trong hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia của cơ quan thống kê quốc gia. Việc thẩm định này nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch số liệu thống kê giữa cơ quan thống kê Trung ương với địa phương và giữa cơ quan thống kê tập trung và thống kê bộ, ngành.

Thứ ba, bổ sung các quy định mới nhằm đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao đối với công tác phân tích dự báo thống kê, công tác hoạch định và điều hành chính sách. Cụ thể hóa danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia gồm 186 chỉ tiêu bao trùm toàn diện các mặt của đời sống kinh tế - xã hội.

Thứ tư, quy định rõ các hệ thống thông tin thống kê. Luật Thống kê 2015 quy định rõ các hệ thống thông tin thống kê Việt Nam, bao gồm: hệ thống thông tin thống kê quốc gia; hệ thống thông tin thống kê bộ, ngành; hệ thống thông tin thống kê cấp tỉnh; hệ thống thông tin thống kê cấp huyện. Luật quy định rõ mối quan hệ giữa các hệ thống thông tin thống kê và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc xây dựng các hệ thống thông tin thống kê.

Thứ năm, Luật Thống kê năm 2015 nhấn mạnh quyền và nghĩa vụ của các tổ chức cá nhân trong hoạt động thống kê. Luật nhấn mạnh cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thống kê như: không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không kịp thời, cản trở việc cung cấp thông tin theo phương án điều tra thống kê, chế độ báo cáo thống kê và từ dữ liệu hành chính do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định; nghiêm cấm hành vi khai man, làm sai lệch dữ liệu thông tin thống kê; can thiệp, ép buộc, áp đặt, mua chuộc, đe dọa, dụ dỗ người khác khai man, làm sai lệch dữ liệu, thông tin thống kê và sử dụng thông tin thống kê...

Để Luật Thống kê năm 2015 đi vào cuộc sống, trước hết, cần được sự quan tâm đúng mức của các cấp ủy đảng, chính quyền và đặc biệt là Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trong việc quán triệt và tổ chức xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Luật Thống kê năm 2015 một cách thiết thực, hiệu quả.

Đối với các cơ quan, đơn vị hành chính, sự nghiệp, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất kinh doanh khu vực cá thể, với tư cách là đối tượng cung cấp thông tin đầu vào cần nâng cao tinh thần tự giác, hợp tác trong việc cung cấp thông tin cho cơ quan thống kê thông qua việc chấp hành chế độ báo cáo thống kê định kỳ và phương án điều tra thống kê trong Chương trình điều tra thống kê quốc gia.

Theo Báo Quảng Bình