Thực hiện Kế hoạch Giai đoạn 2 thực hiện Đề án “Tăng cường chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng DTTS giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025” trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ, các cấp quản lý giáo dục trên địa bàn tỉnh đã chú trọng thực hiện công tác truyền thông về cấp học nói chung, hoạt động nâng cao chất lượng thực hiện tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non vùng DTTS nói riêng. Các nhà trường đã tích cực tham mưu với chính quyền địa phương, chủ động phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trên địa bàn, huy động sự tham gia tích cực của phụ huynh, già làng, trưởng bản, Đồn Biên phòng đóng trên địa bàn để tuyên truyền về giáo dục mầm non (GDMN), huy động trẻ đến trường; thông qua nhiều hình thức khác nhau vận động các bậc cha mẹ tạo điều kiện cho con em đến trường và học 02 buổi/ngày, quan tâm xây dựng môi trường tiếng Việt tại gia đình và cộng đồng, phối hợp trong chăm sóc, giáo dục trẻ. Một số Phòng GDĐT, trường mầm non cũng đã tích cực tuyên truyền, kết nối, chia sẻ hoạt động thông qua trang website, facebook... qua đó, huy động được sự hỗ trợ, tài trợ về vật chất, kinh phí của tổ chức, cá nhân phục vụ hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.

Cùng với đó, Sở GDĐT đã ban hành văn bản chỉ đạo các Phòng GDĐT tập trung hướng dẫn cơ sở GDMN triển khai hiệu quả hoạt động nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chương trình GDMN, tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non vùng DTTS. Phòng GDĐT đã chỉ đạo các cơ sở GDMN xây dựng kế hoạch cụ thể về triển khai “Chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, tiếp tục bám sát bộ tiêu chí để xây dựng môi trường giáo dục tăng cường tiếng Việt cho trẻ phù hợp với tình hình thực tế. Các đơn vị đã căn cứ vào điều kiện thực tế địa phương, nhà trường, đặc điểm trẻ vùng khó khăn để xây dựng môi trường giáo dục, lập kế hoạch, thực hiện phát triển Chương trình GDMN, trong đó tham khảo các tài liệu hướng dẫn thực hiện chương trình lớp mẫu giáo ghép, hướng dẫn thực hiện chương trình cho trẻ vùng khó khăn, tăng cường tiếng Việt để vận dụng, lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp; khai thác sử dụng có hiệu quả môi trường trong tổ chức hoạt động, chú trọng kỹ năng nghe, nói, giao tiếp trong môi trường tiếng nói và chữ viết tiếng Việt thông qua hoạt động hàng ngày cho trẻ; quan tâm việc làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để cho trẻ hoạt động; hướng dẫn cha, mẹ trẻ tạo môi trường tiếng Việt tại nhà và giao tiếp với trẻ. Nhiều đơn vị đã quan tâm xây dựng góc địa phương, góc thư viện thân thiện bên trong và bên ngoài lớp học để khuyến khích các bậc phụ huynh cùng đọc sách, vui chơi với trẻ tại trường, tạo môi trường giao tiếp tiếng Việt thường xuyên; phối hợp với các bậc phụ huynh, vận động, khuyến khích già làng, trưởng bản sưu tầm bài hát, bài thơ, vè, câu đố, đồ dùng, đồ chơi, vật dụng sinh hoạt địa phương… giúp cho trẻ làm quen. Một số đơn vị đã huy động tổ chức, đoàn thể, lực lượng xã hội tham gia hỗ trợ công tác tình nguyện nhằm tăng cường tiếng Việt cho cha, mẹ và trẻ em người DTTS gắn với hoạt động xóa mù chữ, chống tái mù chữ cho người lớn theo Đề án “Xây dựng xã hội học tập” trên địa bàn.

Mặt khác, đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên các cơ sở GDMN vùng dân tộc thiểu số cơ bản đảm bảo về số lượng, chất lượng được nâng lên. Tổng số giáo viên dạy nhóm, lớp có trẻ em người DTTS là 516 cô, trong đó có 37 giáo viên là người DTTS. Trình độ đào tạo của giáo viên đạt cao có 99,03% giáo viên đạt chuẩn trở lên, trong đó 78,3% trên chuẩn; 51,94% giáo viên biết tiếng mẹ đẻ của trẻ. Công tác tập huấn, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực đội ngũ trong thực hiện chương trình GDMN, các hoạt động về tăng cường tiếng Việt cho trẻ em vùng DTTS đã được Sở GDĐT, Phòng GDĐT, cơ sở GDMN tổ chức thực hiện. Các trường cũng đã chỉ đạo đội ngũ giáo viên tăng cường tự học, tự bồi dưỡng, thường xuyên trao đổi, học tập về tiếng dân tộc, văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc, địa phương nơi công tác; về kinh nghiệm trong tổ chức thực hiện chương trình GDMN, hoạt động nhằm tăng cường tiếng Việt cho trẻ em vùng DTTS.

Tuy nhiên, điều kiện kinh tế của các địa phương khó khăn, phụ huynh là đồng bào DTTS chủ yếu sống dựa vào nương rẫy và chế độ hỗ trợ từ chính sách của Nhà nước cùng với phong tục tập quán của vùng miền, dân tộc nên sự phối hợp với nhà trường trong việc huy động trẻ đến trường, đảm bảo chuyên cần, xây dựng môi trường giáo dục, thực hiện công tác chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ hạn chế. Giáo viên dạy vùng dân tộc hầu hết là ở vùng xuôi lên công tác, chưa biết về tiếng mẹ đẻ của trẻ nên có khó khăn trong giao tiếp, phối hợp với phụ huynh về chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ cũng như tham gia, tổ chức hoạt động mang tính chất văn hóa địa phương...

Để tiếp tục tập trung chỉ đạo, tổ chức triển khai hiệu quả Kế hoạch số 721/KH-UBND ngày 04/5/2022 của UBND tỉnh về thực hiện giai đoạn 2 Đề án “Tăng cường chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng DTTS giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025” năm học 2022 - 2023 nhằm phát triển năng lực ngôn ngữ cho trẻ em mầm non người DTTS trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ; đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, tăng cường khả năng sẵn sàng cho trẻ mầm non người DTTS đến trường tiểu học, thời gian tới, Sở GDĐT phấn đấu có trên 27% trẻ em người dân tộc thiểu số trong độ tuổi nhà trẻ, 96% trẻ em người DTTS trong độ tuổi mẫu giáo đến trường, lớp, trong đó 100% trẻ mẫu giáo 05 tuổi đến trường; 100% trường, nhóm, lớp có trẻ em người DTTS thực hiện tăng cường tiếng Việt; 100% trẻ đến trường học 02 buổi/ngày, được tăng cường tiếng Việt, đảm bảo cho trẻ đạt yêu cầu cơ bản hoàn thành chương trình GDMN theo độ tuổi...

Để đạt các chỉ tiêu đó, Sở sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến ý nghĩa và mục tiêu mà Đề án hướng đến nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, cơ sở GDMN, các bậc cha mẹ, đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và cộng đồng đối với sự phát triển GDMN vùng khó khăn, vùng DTTS; duy trì, nâng cao chất lượng phổ cập GDMN cho trẻ 05 tuổi, phát triển và đảm bảo chất lượng GDMN dưới 05 tuổi; xây dựng, đảm bảo duy trì môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người dân tộc thiểu số; tập trung chỉ đạo triển khai hiệu quả về tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ cha mẹ, về tăng cường kỹ năng làm quen với đọc, viết và toán cho trẻ; chú trọng xây dựng mô hình điểm để tham quan, học tập, chia sẻ kinh nghiệm và nhân rộng. 

Song song với đó, toàn ngành cũng tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, tổ chức hiệu quả sinh hoạt chuyên môn, học tập, chia sẻ kinh nghiệm... với các hình thức phù hợp điều kiện thực tế nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên cơ sở GDMN có trẻ em người DTTS về công tác quản lý, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người DTTS trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ; quan tâm bồi dưỡng tiếng dân tộc cho đội ngũ; hỗ trợ dạy tiếng Việt cho cha mẹ trẻ em người DTTS, xây dựng môi trường tiếng Việt…

PV Minh Huyền